Het autonome zenuwstelsel en hersenschudding: waarom het belangrijk is
Bij een hersenschudding wordt niet alleen je hoofd geraakt. Vaak raakt ook het autonome zenuwstelsel (AZS) ontregeld. Dit systeem werkt onbewust en regelt belangrijke functies in je lichaam, zoals hartslag, bloeddruk, ademhaling, spijsvertering en je reactie op stress. Het AZS heeft twee delen:
Sympathisch systeem – het “vecht-of-vlucht”-systeem, actief bij stress of inspanning.
Parasympathisch systeem – het “rust en vertering”-systeem, dat helpt herstellen en ontspannen.
Normaal houden deze systemen elkaar in balans. Bij een hersenschudding kan die balans verstoord raken. Dit gebeurt vaak omdat de hersenstam of de middenhersenen, waar veel AZS-zenuwen zitten, tijdelijk ontregeld raken door de klap. Deze zenuwen sturen signalen naar je hart, maag, bloedvaten en andere organen. Als de signalen niet goed verlopen, raakt het hele systeem uit balans.
Daarom kunnen bijvoorbeeld deze klachten ontstaan: duizelig worden bij het opstaan, hartkloppingen zonder inspanning, snel moe worden bij een korte wandeling, misselijk na een maaltijd, moeite met slapen of concentreren. Dit noemen we AZS-dysfunctie of dysautonomie. Symptomen kunnen van persoon tot persoon verschillen en soms wisselen ze van dag tot dag.
Het is belangrijk om het AZS te onderzoeken bij aanhoudende klachten na een hersenschudding. Zo kun je begrijpen wat er ontregeld is en krijg je gerichte begeleiding voor herstel.
Meten van ontregeling van het autonome zenuwstelsel bij hersenschudding
Bij Hersenschudding Herstel kijken we niet alleen naar de klachten van onze cliënten, maar onderzoeken we ook of het autonome zenuwstelsel ontregeld is. Drie testen zijn daarbij essentieel: de Buffalo Concussion Treadmill Test, de Active Stand Test en pupilmetrie.
Buffalo Concussion Treadmill Test (BCTT)
De BCTT is een speciale loopbandtest waarbij patiënten geleidelijk inspanning uitvoeren, van wandelen tot lichte tot matige intensiteit. Tijdens de test meten we of de hartslag en symptomen ontregeld reageren op inspanning. Dit is belangrijk omdat veel mensen met een hersenschudding al bij relatief lichte inspanning klachten ervaren, zoals duizeligheid, vermoeidheid of hoofdpijn. Door dit objectief te meten, kunnen we de grens van veilige inspanning bepalen en een herstelplan op maat maken.
Active Stand Test
Bij deze test meet de therapeut hoe het lichaam reageert op opstaan vanuit een liggende houding. Hartslag en bloeddruk worden nauwkeurig gemeten tijdens en na het opstaan. Dit helpt ons om te zien of het autonome zenuwstelsel goed kan aanpassen aan veranderingen in de lichaamshouding, wat vaak verstoord is bij hersenschudding. Het geeft inzicht in klachten zoals duizeligheid of snelle hartslag bij opstaan, en helpt bij het plannen van dagelijkse activiteiten en oefeningen.
Pupilmetrie
Bij pupilmetrie wordt gekeken hoe je pupil reageert op een lichtprikkel. Dit is een goed onderzochte, wetenschappelijke manier om te meten hoe je autonome zenuwstelsel functioneert. De pupil reageert namelijk niet alleen op licht, maar ook op stress en alertheid. Als je lichaam in fight-flight modus staat, zie je dat terug in hoe snel en hoe groot je pupil reageert. Zo kan pupilmetrie een duidelijk beeld geven van een ontregeling van je autonome zenuwstelsel na een hersenschudding.